Programmaplan

1. De basis is op orde (schoon, heel, veilig)

• Uitvoeren van activiteiten om handhavingsvraagstukken te bestrijden;
• Verbeteren uitstraling van de wijk;

Uitvoering in 2021
In het Nieuwstraatkwartier zijn veel panden met kamerbewoning. Handhaven op kamerbewoning was voorheen op grond van het toen geldende bestemmingsplan niet mogelijk. De uitspraak van de Raad van State op 13 oktober 2021 maakte het door de raad vastgestelde 'Parapluherziening wonen’ definitief. Door deze uitspraak is handhaving mogelijk tegen huiseigenaren die de regels voor kamerbewoning overtreden. In 2021 vonden gecoördineerde acties tegen illegale kamerverhuur plaats. Inwoners in de directe omgeving van de panden reageerden positief. Naast deze controles zijn ook in een gezamenlijke actie met diverse disciplines controles uitgevoerd op garageboxen en horecagelegenheden.

Op diverse plekken in de wijk zijn (groepjes van) bewoners ondersteund bij initiatieven om zwerfvuil tegen te gaan. Er zijn bewoners die in de eigen buurt zwerfvuil opruimen, anderen houden een speelveld in de buurt schoon. Op initiatief van bewoners is aan de Ambtstraat een blikvanger geplaatst die door hen is geadopteerd. 20 Jongeren uit de wijk deden mee aan het project ‘Zwerfvuil voor zakgeld’. Samen verzamelden zij 113 kilo zwerfvuil.
Om de uitstraling van bedrijventerrein Achter de molen te verbeteren kwam een bewoner met het initiatief om muurschilderingen aan te brengen samen met (jeugdige) inwoners uit de wijk. Ook andere bewoners en ondernemers van het bedrijventerrein hebben de buitenkant van panden/hekken/muren/garageboxen voor die schilderingen beschikbaar gesteld. De voorbereiding is rond, de fondsenwerving loopt en de eerste subsidies zijn toegekend. Vanwege de coronamaatregelen is de start van de uitvoering verplaatst naar het voorjaar van 2022.
Voor een braakliggend gemeentelijk perceel maken we met ondernemers en bewoners een plan voor tijdelijke invulling.

Het bedrijventerrein Achter de Molen ziet er troosteloos en verpauperd uit. In 2020 en 2021 werkten we met een groep betrokken bewoners en ondernemers aan activiteiten om de uitstraling van het bedrijventerrein te verbeteren. Met dit traject werken we aan verbeteringen voor de korte termijn. Daarnaast is voor de lange termijn gestart met het opstellen van een ontwikkelvisie met een realistische businesscase voor een toekomstbestendige inrichting van dit terrein.

2. Een duurzaam sociale en leefbare wijk

• Ondersteuning bewonersinitiatieven;
• Sociale samenhang in de wijk stimuleren door bewoners en organisaties actief te benaderen en met elkaar in contact te brengen;
• Eigenaarschap blijven stimuleren bij bewoners, ondernemers en organisaties;

Uitvoering in 2021:
Bewonersinitiatieven dragen bij aan het versterken van sociale samenhang en het vergroten van zelfredzaamheid. In 2021 hebben we 12 verschillende initiatieven ondersteund en gerealiseerd.

Zo hebben inwoners van de Nieuwstraat het initiatief genomen voor de realisatie van een hondenspeelplek op de braakliggende kavel op de hoek van de Rohofstraat en Nieuwstraat. De initiatiefgroep zorgt nu ook voor het netjes houden van het terrein. Inwoners rondom het braakliggende veldje aan de Mezenstraat werken samen met een hovenier aan een nieuwe inrichting van het veldje. Aan de Ambtstraat werden op initiatief van en samen met de inwoners geveltuintjes ingericht. In het andere deel van de Ambtstraat is een blikvanger geplaatst waarbij de betrokken inwoners de blikvanger hebben ‘geadopteerd’.
De buurtmoeders van het Smorreveld maakten een activiteitenplan. De Halloween-activiteit op 5 november was zeer geslaagd. Naast het organiseren van activiteiten houden de moeders met hun kinderen het Smorreveld netjes.

Via activiteiten in de wijk ontstaan contacten met en tussen de inwoners, ondernemers en professionals die namens diverse organisaties in de wijk actief zijn. Door de corona-maatregelen waren er veel minder activiteiten en bijeenkomsten mogelijk. Gevolg is dat het lastiger is mensen actief te betrekken bij hun wijk. Een enkele vrijwilliger viel weg. Er kwamen ook nieuwe actieve bewoners bij. Met de al binnen het programma actieve inwoners bleven we het contact onderhouden.

De ondernemers van de Nieuwstraat hadden weer een braderie gepland en voorbereid. Wij hadden voor het voorjaar een duurzaamheidsfestival gepland en voorbereid. En voor het eerst zou er een kerstmarkt op het Vinkenplein plaatsvinden. Helaas konden deze evenementen niet doorgaan vanwege de coronamaatregelen.

Samen met het bestuur van Bewonersinitiatief de Hagedoorn kijken we waar we elkaar kunnen versterken op onderwerpen die belangrijk zijn voor de wijk. Veel activiteiten in het pand konden niet op reguliere wijze doorgaan. Door de corona-proof inrichting konden de activiteiten met kwetsbare groepen wel plaatsvinden. Net als in 2019 stond een kerstmarkt in en rond de Hagedoorn gepland. Door de aangescherpte maatregelen werd ook deze afgelast. De burendag en de duurzaamheidsmarkt bij de Hagedoorn zijn wel doorgegaan. In 2021 is het bestuur versterkt met 2 nieuwe bestuursleden. Het bestuur en vrijwilligers kijken vol goede moed naar 2022 en maakten daarvoor een activiteitenkalender.

Met basisschool Step! en een subsidie van Augeo is een stoeptegelproject ontwikkeld. Leerlingen van Step! beschilderden in kleine groepjes stoeptegels zodat er ruimte was om een goed gesprek te voeren. De beschilderde tegels hebben verspreid over de hele wijk een plek gekregen. De tegels liggen voor zover mogelijk in de stoep voor het huis van het kind dat de tegel beschilderde. Zo wordt de route van huis naar school gemarkeerd. Ook geeft het de verbondenheid van het kind met de wijk weer.

3. Ruimtelijk toekomstbestendige wijk

• Voorbereiding voor een klimaat en toekomstbestendige inrichting van de openbare ruimte in de Witvoeten- en Gravenstraat;
• Nieuwe bestemming voor de Acaciaschool;
• Uitbreiding van de molen met een bezoekerscentrum;
• Opstellen van een ontwikkelstrategie voor bedrijventerrein Achter de molen en zorgen dat het terrein opgenomen wordt in de op te stellen stadsvisie;

Uitvoering in 2021:
In 2021 is het inrichtingsplan voor de Witvoeten- en Gravenstraat met de betrokken partijen definitief gemaakt. Door de nieuw te bouwen woningen naar achteren te verplaatsten ten opzichte van de oude ontstaat een grotere openbare ruimte. Bij de planvorming is zoveel als mogelijk rekening gehouden met het toekomstbestendig en klimaat-adaptief maken van de openbare ruimte. Het definitieve plan is positief ontvangen door terugkerende bewoners. De klankbordgroep van bewoners maakte de keuze voor de bestrating, beplanting en kleine speelvoorziening. Intussen zijn de oude woningen gesloopt en is de nieuwbouw gestart.

De voormalige Acaciaschool krijgt een andere bestemming: een 24-uurszorg voor dementerenden. Op het perceel van de Acaciaschool wordt een Thomashuis gebouwd, een woonvoorziening voor mensen met een verstandelijk beperking. Bij de inrichting van het terrein is er natuurlijk aandacht voor water en groen. Op 22 december 2021 stelde het college het bestemmingsplan voor de invulling van Acaciaschool vast. Vervolgens stelde de raad het bestemmingsplan op 25 januari 2022 als hamerstuk vast. In en om de Acaciaschool oogt het nu nog donker, leeg en rommelig. Met de nieuwe invulling komt ook dit icoon beter tot zijn recht én verbetert de entree van de wijk.

Ook aan het andere icoon wordt gewerkt. Het bestuur van stichting korenmolen ‘de Hoop’ nam het initiatief om een molenschuur te bouwen. Met deze molenschuur krijgt de molenaarsopleiding een geschikte ruimte en ontstaat er een ruimer bezoekerscentrum. Wij ondersteunden het bestuur bij het werven van fondsen en bij het maken van een plan voor de herinrichting van de ruimte rond de molen. De molenschuur is een aanwinst voor de straat. De molen als icoon voor de wijk komt hiermee beter tot zijn recht.

Het bedrijventerrein Achter de molen heeft een troosteloze aanblik. Met bewoners, eigenaren en ondernemers werkten we aan verbeteringen voor de korte termijn als de aanpak van zwerfvuil, parkeerproblemen en de uitstraling van het terrein. Voor de langere termijn wordt gewerkt aan een toekomstvisie en bijbehorende businesscase voor dit binnenstedelijke bedrijventerrein. Door de transformatie zal dit terrein een meerwaarde krijgen voor de wijk en de stad. Daarom is de ontwikkeling ook meegenomen in de uitvoeringagenda Stadsontwikkeling.

4. Klimaat-adaptieve en aardgasvrije wijk

• Woningeigenaren stimuleren om de eigen woning te verduurzamen en energiebesparende maatregelen te treffen;
• Openstellen van de stimuleringsregeling voor woningeigenaren voor woningverbetering en energiebesparende aanpassingen aan de eigen woning;
• Vergroten bewustwording duurzaamheid en klimaat;

Uitvoering in 2021:
De in 2020 ontwikkelde alternatieve aanpak voor de aanpak Regeling Reductie Energiemaatregelen (RRE) waarbij we met een herkenbare bakfiets met pakketten met energiezuinige producten de wijk in gaan, is in 2021 doorgezet. Ondanks de beperkende coronamaatregelen is het gelukt in vier straten het gesprek met de particuliere woningeigenaren aan te gaan. We belden aan bij alle woningen in de Ambtstraat, Schoolstraat, Nieuwstraat en Goossenmaatsweg .

De aanbieding van het pakket met energiezuinige producten is het middel om met de individuele bewoners in gesprek te raken over verduurzaming. In 2021 verstrekten we 43 pakketten, voerden 47 gesprekken en maakten 15 scans met een warmtecamera die warmtelekken in de woning in beeld brengt. De gesprekken leverden inzichten op die we gaan benutten voor de verdere ontwikkeling van de aanpak. Duidelijk werd dat veel inwoners wel willen verduurzamen, maar niet weten waar te beginnen.

De pilot waarbij een 6-tal huiseigenaren begeleid werden in de verduurzaming van hun woning, is afgerond. De huiseigenaren kregen maatwerkadvies en begeleiding bij het maken van een bouwplan en de aanvraag van de stimuleringsregeling.

Voor de verantwoording van de provinciale subsidie schreven we ‘ stappen naar een duurzaam Nieuwstraatkwartier’. Op basis van dit rapport heeft de provincie de toegekende subsidie van 100.000 euro definitief vastgesteld.

De regeling woningverbetering en woningverduurzaming is op 19 januari 2021 door de raad vastgesteld. Eigenaren van een woning (met een bouwjaar vóór 1975 en WOZ-waarde lager dan 165.000 euro) kunnen via deze regeling een gunstige lening aanvragen voor de verbetering en verduurzaming van de eigen woning. In 2021 vroegen 28 woningeigenaren deze lening aan, 21 van de aanvragen komt uit het Nieuwstraatkwartier en 7 uit de rest van de stad. Deze cijfers laten zien dat de bewustwording over verduurzaming bij inwoners van het Nieuwstraatkwartier toeneemt. Ook laten de cijfers zien dat woningeigenaren de eigen woning daadwerkelijk willen gaan verduurzamen wanneer zij daarbij worden ondersteund. De verduurzaming en verbouwing van de eerste woningen loopt. Met de provinciale subsidie konden we dit maatwerk vormgeven.

Op 30 maart 2021 is de raad tijdens een beeldvormende raadsvergadering geïnformeerd over verduurzaming van kwetsbare wijken en de aanpak in het Nieuwstraatkwartier. De raad vroeg een plan op te stellen voor een aanpak voor de kwetsbare wijken/buurten in Almelo. Samen met programma Duurzaamheid is gestart met het schrijven van het plan ‘De inclusieve energietransitie’. De ervaringen van de aanpak in het Nieuwstraatkwartier worden als input voor dit plan gebruikt.

Op de dag van de duurzaamheid (8 oktober) stonden lokale aanbieders van verduurzamingsmateriaal met informatie over hun producten op de ‘duurzaamheidsmarkt’ bij bewonersinitiatief de Hagedoorn (BIDH). In de Hagedoorn was het Repair Café actief.

De bewustwording voor verduurzaming hebben we met diverse activiteiten aangejaagd. Voor kinderen zijn de projecten Junior Energiecoach en ‘Zakgeld voor Zwerfvuil’ georganiseerd. Leerlingen van groep 5 van de basisscholen Step! en De Wierde leerden over energiebesparing en werden opgeleid tot Junior Energiecoach.
Groep 6 van basisschool Step! ruimde 7 weken zwerfvuil op in het ‘Zakgeld voor Zwerfvuil’-project. Het doel van dit project was het bewustzijn over zwerfvuil vergroten. Daarnaast was het doel te leren om het verdiende ‘zakgeld’ te sparen voor een zelfgekozen doel.

De voorbereidingen voor het Energie- en klimaathuis huis in de Hagedoorn zijn afgerond. In december 2021 is de opdracht voor de bouw aan een klusbedrijf uit de wijk verstrekt. In dit Energie- en klimaathuis kunnen inwoners informatie halen over verduurzaming. Het gaat zowel om fysieke maatregelen als om maatregelen voor gedragsverandering.

De parkeerplaats aan de Ambtstraat achter de Wilgenstraat is verbeterd. Er is een elektrische laadpaal geplaatst en het aantal parkeerplaatsen is uitgebreid.

5. Vergroten vertrouwen in de toekomst van de wijk

• Duidelijk en herkenbaar communiceren;
• De samenwerking met en tussen partijen in de wijk is beter;

Uitvoering in 2021:
We communiceren duidelijk en herkenbaar. We werken aan imagoverbetering door mooie voorbeelden van geslaagde projecten zichtbaar te maken, bijvoorbeeld in de wijkkrant die in 2021 drie keer verscheen. Door bij alle uitingen het logo prominent te gebruiken stralen we herkenbaarheid uit. Maar ook door te doen wat we zeggen én te zeggen wat we (niet) doen werken we aan vertrouwen.

De investering in de basis van de wijk en de specifieke aandacht voor de wijk draagt bij aan terugkeer van vertrouwen in de overheid en organisaties en aan de toename van burgerschap.

De samenwerking tussen partijen is in de looptijd van programma Nieuwstraatkwartier flink verbeterd en kenmerkt zich door het vroegtijdig delen van informatie én het samen oppakken van nieuwe ontwikkelingen. De werkvorm is opgavegericht met de focus op het te behalen doel. De partijen ervaren dat we met deze werkwijze samen meer bereiken dan ieder afzonderlijk. Hierdoor lukt het om over belangen van de eigen organisatie heen te kijken en het belang van de wijk centraal te stellen.

Bij aanvang was het programma ontwikkelingen aan het aanjagen en actief mensen en organisaties aan het betrekken. Inmiddels is de beweging op gang. Bewoners, ondernemers en organisaties benaderen ons al in een voorstadium om met nieuwe plannen mee te denken. Vanuit deze positie trekken we al vroegtijdig samen op en komen de kansen en belemmeringen vanuit de verschillende partijen op tafel. Op die manier brengen we de slogan ‘We maken er samen meer van’ in de praktijk.

De verschillende fysieke projecten in het Nieuwstraatkwartier hebben als vliegwiel gefungeerd om de betrokkenheid van bewoners en ondernemers te stimuleren. We stellen bewoners en ondernemers in een vroeg stadium op de hoogte bij nieuwe plannen. Door tijdig in gesprek te gaan en door mensen actief te benaderen bereiken we meer commitment.