3.2.3 Actuele ontwikkelingen
Algemeen
Met de invoering van de kadernota integraal risicomanagement en weerstandsvermogen 2020-2024 is de systematiek om risico's in beeld te brengen doorontwikkeld. Risicomanagement is een dynamisch proces, waarbij op dagbasis de inzichten van risico's kunnen veranderen. De risicoanalyse wordt daarom continu aangepast en geeft daarmee altijd een actueel beeld van de risico's. Door een integrale samenwerking met alle betrokkenen zijn de risico’s organisatiebreed in beeld gebracht in verschillende risicosessies. Ook is een eerste aanzet gemaakt met het in beeld brengen van beheersmaatregelen. In 2022 ontwikkelen we de risicoanalyse verder door. We gaan dan verder met het in beeld brengen van de beheersmaatregelen, de werking daarvan en gaan we projectrisico's in beeld brengen.
Een andere doorontwikkeling van risicomanagement is dat we door de integrale aanpak niet alleen focussen op de financiële risico's, maar ook kijken naar risico's met imago gevolgen. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicomanagement zal daarom niet alleen een top 15 van grootste financiële risico's weergegeven worden, maar wordt ook het gehele risicoprofiel van de gemeente Almelo en de ontwikkelingen daaromtrent toegelicht. In 2022 ontwikkelen we de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing verder door, met overzichtelijke weergaves van het risicoprofiel.
Ontwikkeling risico's met financiële gevolgen
In onderstaande tabel is de top 15 van risico's met financiële effecten weergegeven. Onder de tabel lichten we de wijzigingen toe. De genoemde bedragen betreffen de mogelijke impact voor één jaar, of indien van toepassing de projectduur.
Top 15 financiële risico’s - peildatum 1 maart 2022:
Nr | Onderwerp | Risico-omschrijving | Kans | Financieel gevolg | Invloed |
|---|---|---|---|---|---|
01 | Informatie beveiliging | Geen continuïteit dienstverlening door het voordoen van een beveiligingsincident | 20% | max 5,0 miljoen euro | 16,33% |
02 | Zorg | Grotere autonome stijging kosten zorgverlening dan verwacht | 70% | max 1,0 miljoen euro | 11,50% |
03 | Projecten- en programma’s | Bijstelling prognoses, veranderen plannen of het schrappen van projecten | 30% | max 1,5 miljoen euro | 7,46% |
04 | Fysiek | Subsidies worden niet volledig verleend of er wordt niet voldaan aan de subsidievoorwaarden | 30% | max 1,5 miljoen euro | 7,44% |
05 | Veiligheid | Ondermijning neemt toe | 70% | max 0,5 miljoen euro | 5,77% |
06 | Grondexploitaties | Claims van ontwikkelaars door het niet nakomen van contractuele verplichtingen | 10% | max 3,0 miljoen euro | 4,99% |
07 | Duurzaamheid | Doelen klimaatakkoord worden niet gehaald | 30% | max 0,75 miljoen euro | 3,72% |
08 | Zorg | Zorg wordt niet effectief en efficiënt uitgevoerd, samenwerking partners is niet optimaal | 30% | max 0,75 miljoen euro | 3,71% |
09 | Fysiek | Natuur- en klimaatontwikkelingen | 30% | max 0,55 miljoen euro | 2,76% |
10 | Zorg | Niet ontvangen van proceskosten na terugvordering zorggeld | 30% | max 0,5 miljoen euro | 2,48% |
11 | Bedrijfsvoering | Hoog verloop personeel en niet kunnen invullen van cruciale functies | 50% | max 0,3 miljoen euro | 2,46% |
12 | Veiligheid | Onevenredig sterke toename aantal kwetsbare personen | 50% | max 0,3 miljoen euro | 2,46% |
13 | Veiligheid | Maatschappelijke onrust, radicalisering en polarisatie op grote schaal | 70% | max 0,2 miljoen euro | 2,31% |
14 | Bedrijfsvoering | Ongeoorloofde toegang tot (persoons)gegevens | 30% | max 0,4 miljoen | 1,97% |
15 | Fysiek | Niet voldoen aan de flora, fauna of archeologische wetgeving | 10% | max 1,0 miljoen euro | 1,63% |
Toelichting belangrijkste wijzigingen top 15
Ten opzichte van de top 15 financiële risico’s in de begroting 2022 zijn er enkele wijzigingen zichtbaar. Er zijn een aantal risico’s gewijzigd of afgevoerd.
Nieuwe risico’s:
In de top 15 zijn een drietal nieuwe risico’s opgenomen. Het risico ten aanzien van het niet voldoen aan de flora-, fauna- of archeologische wetgeving (nr. 15) is ook in de eerdere risicoanalyse opgenomen en daarmee geen nieuw risico. Echter staat deze nieuw in de top 15 door het afvoeren van andere risico’s. Maatschappelijke onrust, radicalisering en polarisatie op grote schaal (nr. 13) is een risico dat vanwege de huidige maatschappelijke ontwikkelingen actueel is en als nieuw risico is opgenomen. Ook is er een nieuw risico opgenomen met betrekking tot het hoog verloop van ambtelijk personeel in combinatie met de uitdagingen die er zijn om cruciale functies in te vullen (nr. 11). Door de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt is dit risico gekwantificeerd en in de top 15 opgenomen.
Gewijzigde risico’s:
Voor het risico met betrekking tot de grote autonome zorgvraag (nr. 2) is het maximale financiële gevolg substantieel gewijzigd. Door een aanvulling op de reserve in de najaarsrapportage, is het maximale gevolg gedaald naar maximaal 1 miljoen euro. Hier is dus sprake van een verschuiving van risico naar budget. Het risico ten aanzien van continuïteit van dienstverlening is verschoven naar nummer 1. De financiële gevolgen zijn niet gewijzigd, maar de kans is verhoogd. De inschatting is dat de kans op een beveiligingsincident in de huidige tijd alleen maar toeneemt. Ten aanzien van het risico voor de bijstelling van prognoses, veranderen van plannen of het schrappen van projecten (nr. 3) is in de risicoanalyse gesprekken extra aandacht besteed aan de onzekere prijsontwikkelingen en leveringsproblemen.
Afgevoerd risico:
Het risico met betrekking tot uitgifte van grond RBT is afgevoerd. Onder nagenoeg alle gronden liggen overeenkomsten of opties en het risico is daarom niet meer actueel. Er zijn nog twee risico’s uit de top 15 afgevoerd, maar nog wel in de totale risicoanalyse opgenomen. Het risico met betrekking tot schuldenproblematiek is afgevoerd, omdat het kans percentage is afgenomen. In een eerdere analyse was de situatie in de coronaperiode nog erg onzeker en inmiddels zien we in de cijfers dat de effecten op de schuldenproblematiek beperkt zijn. Daardoor is het kans percentage naar beneden bijgesteld en is dit risico niet meer in de top 15 opgenomen.
Voor het risico dat medewerkers geconfronteerd worden met agressief gedrag is de inschatting nog gelijk, maar staat vanwege technische redenen niet meer in de top 15. De berekening van de kans en het gevolg en de simulatie daarover zorgt ervoor dat de risico’s onderin de top 15 dicht op elkaar zitten qua invloedpercentage. Daardoor kan dit zorgen voor wijzigingen in de risico’s onderin de top 15.
Totaal gemeentelijk risicoprofiel
We zien kortom een stabiel risicoprofiel met een enkele wijziging in de top 15 financiële risico’s. De wijzigingen hebben door de substantiële verlaging van het voormalig grootste financiële risico met betrekking tot zorgbudgetten gezorgd voor een daling van het benodigde weerstandsvermogen. Binnen integraal risicomanagement wordt ook gekeken naar imago gevolgen, welke niet in de top 15 terug te vinden zijn. Wanneer deze gevolgen in het risicoprofiel worden meegenomen, geeft dit het volgende beeld:
Het totale risicoprofiel van de gemeente Almelo heeft geen substantiële wijzigingen, het geeft een stabiel beeld. Er zijn een aantal risico’s toegevoegd die door de huidige ontwikkelingen een andere risico inschatting geven, zoals de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en maatschappelijke onrust. Het overgrote deel van de risico’s is onveranderd en de beheersmaatregelen moeten ervoor zorgen dat deze risico’s beheerst worden. Daarnaast zien we nog een verschuiving in de top 3, doordat het risico van een grote autonome zorgvraag grotendeels is gebudgetteerd en daardoor het risico opnieuw en met lagere financiële gevolgen is ingeschat.